Spurt og svarað um innheimtu
Frum- og milliinnheimta ⎹ Löginnheimta ⎹ Kröfuvakt ⎹ Réttarfarsaðgerðir ⎹ Vanskilaskrá ⎹ Annað
Um innheimtustarfsemi gilda lög nr. 95/2008 og reglulegerð nr. 37/2009, sem meðal annars kveða á um hámarksfjárhæð innheimtukostnaðar. Innheimtuaðgerðir skiptast í þrjú mismunandi stig, fruminnheimtu, milliinnheimtu og löginnheimtu. Hér má sjá mynd af því hvernig mál sem greiðist ekki fyrir eindaga fer í gegnum dæmigert innheimtuferli.
Frum- og milliinnheimta
Hvað er fruminnheimta?
Ef krafa er ekki greidd á eindaga fer málið í fruminnheimtu þar sem skuldara er send tilkynning um að sé krafan ekki greidd innan tiltekins frests þá megi vænta frekari aðgerða.
Hvað er milliinnheimta?
Fáist krafa ekki greidd þrátt fyrir innheimtuviðvörun fer hún oftast í milliinnheimtu, sem felst að jafnaði í allt að þremur tilkynningum og símtali.
Hvernig er kröfum komið í millilandainnheimtu?
Kröfueigendur þurfa að senda Motus afrit af reikningum og þá sér fulltrúi í millilandainnheimtu um afgreiðslu málsins fyrir hönd kröfueiganda. Motus kemur kröfunum þínum í innheimtu hjá Intrum í viðkomandi landi og hefur samband um leið og greiðandi bregst við innheimtunni. Reglulega eru sendar upplýsingar um stöðu mála. Motus getur einnig annast flutning krafna yfir í löginnheimtu ef með þarf.
Löginnheimta
Hvað er löginnheimta?
Löginnheimta felst í aðgerðum samkvæmt úrræðum réttarfarslaga, til að mynda málshöfðun fyrir dómi og fullnustugerðum hjá sýslumanna. Löginnheimta er framkvæmd af lögmönnum og um hana fer skv. lögmannalögum nr. 77/1998.
Hvaða kröfur er viðeigandi að senda í Lögheimtuna?
Í raun er hægt að senda allar gjaldfallnar kröfur beint í Lögheimtuna. Þegar tekið er upp heilsteypt innheimtuferli mælir Motus hinsvegar eindregið með því að kröfur séu ekki sendar í löginnheimtu fyrr en greiðandi hefur fengið viðeigandi tilkynningar um vanskil sín og gefinn kostur á að greiða úr sínum málum. Viðeigandi undanfari fyrir löginnheimtu getur t.d. verið frum- og milliinnheimtuferli Motus.
Löginnheimta getur verið viðeigandi kostur í eftirfarandi tilfellum:
- Ef uppi er ágreiningur um kröfu sem ekki virðist líklegt að hægt sé að leysa með mjúkum aðferðum.
- Ef greiðandi sýnir tómlæti þrátt fyrir að honum séu sendar ítrekanir.
- Ef greiðandi virðist ekki hafa getu eða vilja til að greiða skuld sína.
- Ef hætta er á að fjárhagsleg staða greiðanda versni.
- Ef dráttur veldur því að lagaleg staða kröfuhafa versni vegna fyrningar.
Getur greiðandi haft áhrif á framgang máls þegar komið er í löginnheimtu?
Greiðandi getur á hvaða stigi löginnheimtu sem er greitt kröfu og þannig haft áhrif á framgang hennar. Greiðandi getur líka mætt við þingfestingu máls og óskað eftir fresti og er hann almennt veittur í þeim tilfellum. Sýslumaður gerir fjarnám ef greiðandi á eign/eignir. Ef greiðandi á ekki eign þá er gert árangurslaust fjarnám. Í dag er heimilt að ljúka árangurslausu fjarnámi ef ekki er mætt af hálfu gerðarþola og gerðarbeiðandi veit ekki um eignir.
Kröfuvakt
Hvað er kröfuvakt?
Síðasti liðurinn í innheimtuaðgerðum Motus er kröfuvakt en hún tekur við þegar aðrar innheimtutilraunir eru fullreyndar eða ef það svarar ekki kostnaði að setja kröfuna í löginnheimtu.
Kröfuvaktin vaktar aðila sem eru með ógreiddar kröfur. Fylgst er með breytingum sem eru líklegar til að hafa áhrif á greiðsluhegðun og innheimtuaðgerðum beitt á eins markvissan hátt og kostur er.
Í kröfuvakt er vanskilaupplýsingum aflað úr skrám Creditinfo sem getur haft áhrif á lánshæfismat greiðenda og því hagur greiðenda að ganga frá greiðslum kröfunnar.
Viðskiptavinir Motus geta fylgst með stöðu mála í kröfuvaktinni á viðskiptavefnum.
Hvaða kröfur fara í kröfuvakt?
- Krafa sem ekki tókst að innheimta í milliinnheimtu og litlar líkur á að lögheimta svari kostnaði, og/eða ef hún er mjög lág.
- Krafa sem ekki tókst að innheimta í löginnheimtu og ekki er mælt með málshöfðun fyrir, til dæmis vegna eignaleysis eigenda.
Hvernig virkar kröfuvaktin?
Notast er við ákvarðanalíkan sem mælir annað hvort með málshöfðun eða kröfuvakt ef innheimtuaðgerðir hafa ekki skilað árangri. Viðskiptavinir Motus geta valið hvort þeir staðfesta flutning á máli í kröfuvakt eða málið flyst sjálfkrafa.
Kröfuvakt getur verið að fullu sjálfvirk sem þýðir að krafan flyst sjálfkrafa yfir í Kröfuvakt, ef kröfuvakt er innifalin í samningi viðskiptavinar við Motus, og ef hún er enn ógreidd eftir að milliinnheimtu eða Löginnheimtu er lokið.
Hægt er að stilla sjálfvirkni eftir fjárhæð kröfunnar eins og hentar viðskiptavinum best en við hjá Motus mælum helst með fullri sjálfvirkni óháð fjárhæð en þannig virkar flæðið á milli innheimtustiga best.
Í kröfuvakt er vanskilaupplýsingum aflað úr skrám Creditinfo sem getur haft áhrif á lánshæfismat greiðenda og því hagur greiðenda að ganga frá greiðslum kröfunnar.
Í kröfuvakt er vanskilaupplýsingum aflað úr skrám Creditinfo sem getur haft áhrif á lánshæfismat greiðenda og því hagur greiðenda að ganga frá greiðslum kröfunnar.
Réttarfarsaðgerðir
Hvað gerist ef greiðandi stendur ekki við réttarsátt?
Ef greiðandi stendur ekki við réttarsátt er hún skráð á vanskilaskrá Creditinfo. Réttarsáttin er svo send í aðför til sýslumanns og fer í gegnum það ferli eins og árituð stefna eða dómur.
Hvað tekur langan tíma fyrir dómara að gefa út niðurstöðu í dómsmáli?
Það er misjafnt og fer nokkuð eftir umfangi máls, álagi á dómara og aðstoðarmenn og því hvort tekið sé til varna í málinu. Það er nánast ómögulegt að setja nákvæma tímasetningu á það og er allt frá fjórum vikum eðlilegt.
Hvað líður langur tími eftir að greiðanda er stefnt af stefnuvotti þar til hann skal mæta fyrir dóm?
Ef stefndi á skráð lögheimili, fasta búsetu eða dvalarstað í þeirri þinghá sem mál verður þingfest er stefnufrestur þrír dagar, þ.e. stefna þarf að hafa borist greiðanda (stefnda) í hendur þremur dögum fyrir áætlaðan þingfestingardag af stefnuvotti eða póstmanni. Ef stefndi á skráð lögheimili, fasta búsetu eða dvalarstað á Íslandi en utan þinghár þar sem mál verður þingfest er stefnufrestur ein vika. Ef stefndi á heimili eða dvalarstað erlendis eða heimilisfang hans er óþekkt er stefnufresturinn einn mánuður.
Hvað tekur fjárnám langan tíma?
Það fer mjög mikið eftir því hversu mikið álag er á starfsmönnum viðkomandi sýslumannsembættis. Í venjulegu árferði er algengt að það taki um tvo mánuði, en ef mikið álag er til staðar getur það teygst upp í hálft ár.
Hvað gerist ef greiðandi mætir ekki í fjárnám?
Ef vitað er um eign í eigu greiðanda er gert í henni fjárnám. Ef ekki er vitað um eign er sýslumanni heimilt að ljúka fjárnámi án árangurs enda hafi gerðarþoli sannanlega verið boðaður til sýslumanns.
Hvað þýðir framhaldsuppboð?
Framhaldsuppboð fer fram á eigninni sem selja á og er ekki hægt að fresta því. Aðgerðin er auglýst í dagblöðum. Kröfulýsing í söluandvirði er lögð fram og er eignin seld hæstbjóðanda.
Vanskilaskrá
Getur greiðandi sjálfur látið taka sig af vanskilaskrá?
Greiðandi getur ekki látið taka sig af vanskilaskrá Creditinfo nema hann greiði kröfuna sem um ræðir.
Hvenær fer krafa á vanskilaskrá?
Skráning í vanskilaskrá Creditinfo fer fram ef skilyrði fyrir skráningu eru uppfyllt. Til að skrá vanskil í vanskilaskrá þarf að liggja fyrir með sannanlegum hætti að skuldari sé í vanskilum. Tegundir skráðra upplýsinga eru; auglýst uppboð, byrjun og framhald, áritaðar stefnur og dómar, árangurslaus fjárnám, gjaldþrotaúrskurðir, innkallanir, skiptalok og vanskilagögn (réttarsáttir, greiðsluáskoranir með birtingarvottorðum, skuldabréf o.þ.h.). Sé undirskrift skuldara fyrir hendi skráir Motus skuldara í vanskilaskrá sé þess óskað. Annarra gagna aflar Creditinfo frá sýslumannsembættum og héraðsdómstólum og einnig eru gögn unnin upp úr Lögbirtingarblaðinu.
Annað
Af hverju dregur Motus ekki frá fjármagnstekjuskattinn?
Motus er með undanþágu frá því að draga fjármagnstekjuskatt af vöxtum. Ástæðan er sú að viðskiptavinir Motus eru að mestu leyti fyrirtæki en ekki einstaklingar. Vaxtatekjur greiðast að fullu til kröfuhafa í uppgjöri Motus og því ekki um að ræða neinn fjármagnstekjuskatt.
Af hverju er rukkaður virðisaukaskattur af innheimtukostnaði?
Í þeim tilvikum sem kröfuhafi er VSK-skyldur ber honum að greiða VSK af innheimtuþóknun sem lögð er á greiðanda. Í uppgjöri er VSK skuldfærður á kröfuhafa og Motus gerir hann upp við Ríkissjóð. Kröfuhafi nýtir sér svo þennan VSK sem innskatt í rekstri.
Er samtímauppgjör í boði hjá Motus?
Það er hægt að vera í samtímauppgjöri bæði í frum- og milliinnheimtu. Það þýðir að þegar greiðsluseðill er greiddur, greiðist höfuðstóll og dráttarvextir til kröfuhafa en innheimtukostnaður til Motus.
Eru til staðar samþættingar milli Motus og bókhaldskerfa?
Flest hugbúnaðarfyrirtækin hafa sérsniðið lausn í algengustu útgáfur viðskiptahugbúnaðarkerfa sem gerir notendum mögulegt að senda kröfuskrár og lesa greiðsluskrár frá Motus beint inn í bókhaldskerfi fyrirtækisins. Mikill tími og vinna sparast með þessu, auk þess sem komið er í veg fyrir villur sem geta átt sér stað við innslátt upplýsinga.
Með uppsetningu á slíkri lausn flæða upplýsingar einfaldlega milli kerfa. Samþætting eykur möguleika þeirra viðskiptalausna sem þegar eru í notkun með því að opna nýjar leiðir til sjálfvirkrar skráningar. Slík sjálfvirkni hefur þannig í för með sér aukið hagræði.
Hvaða lög gilda um dráttarvaxtareikning?
Fyrsta reglan er sú að seljandi og kaupandi gera með sér samkomulag um greiðslufrest að öðrum kosti á að greiða reikninginn eins fljótt og mögulegt er. Báðir aðilar þurfa þó að túlka greiðslufrestinn á sama hátt. Þetta er hægt að setja á reikning sem „Greiðist í síðasta lagi DD-MM-ÁÁ” eða tilgreina ákveðinn gjalddaga og ákveðinn eindaga. Kaupandi sem greiðir fyrir eindaga telst í skilum en greiði kaupandi eftir eindaga, á seljandi rétt á dráttarvöxtum frá gjalddaga.
Hve langur er afskriftartíminn á hefðbundnum reikningum?
Á Íslandi er almennur afskriftartími 4 ár frá útgáfudegi reiknings. Kröfur skv. skuldabréfum, dómi eða opinberri sátt fyrnast þó á 10 árum. Hafa ber í huga að ef kröfuhafi heldur ekki fram kröfu sinni með málssókn eða skuldari viðurkennir ekki kröfuna innan tiltekins frests, telst krafan fallin niður, þ.e. fyrnd. Fyrningarfrestur byrjar að líða frá gjalddaga kröfu. Slit fyrningarfrests eru við viðurkenningu skuldara á kröfunni eða við málssókn kröfuhafa og þá byrjar nýr fyrningarfrestur að líða.
Hvenær er hægt að gera eignakönnun?
Við erum bundin lögum þegar kemur að gerð eignakannana. Slíka athugun má ekki gera nema það liggi fyrir aðfararhæf krafa og athugunina má eingöngu gera af lögmanni.
Hvernig bóka ég fjármagnstekjuskattinn?
Ríkissjóður leggur ekki fjármagnstekjuskatt á fyrirtæki. Þrátt fyrir það er bönkum skylt að draga frá fjármagnstekjuskatt af öllum vaxtatekjum og gera upp við Ríkissjóð. Fjármagnstekjuskattur, þar sem hann er dreginn frá, færist á eignalykil í efnahag sem heitir “fjármagnstekjuskattur”. Stöðuna á þessum lykli færir endurskoðandi á framtal félagsins í uppgjöri ársins, sem síðan er dreginn frá skattskuld við álagningu, eða verður endurgreiddur sé félag ekki í skuld við álagningu. Motus er undanþegið frádrætti á fjármagnstekjuskatti og þess vegna er ekki um neinn slíkan að ræða í uppgjörum frá Motus.
Hvernig á ég að bregðast við andmælum vegna reikninga?
Svarið ræðst af því um hversu háa upphæð er deilt, hvort deilan snýst um persónur eða hluti, í hvaða ásigkomulagi varan/þjónustan er afhent o.s.frv. Góð venja er að svara andmælum á skynsaman hátt og rannsaka á hverju þau eru byggð. Auk þess skal gæta þess að hæfir einstaklingar sjái um að meta andmælin og svara þeim.